Bu kitap, Türkiye’de ve yurt dışında alan çalışması yapan antropologların araştırma öncesi ve sırasında karşılaştıkları sorunları, belirsizlikleri, ikilemleri ve yalnızlıklarını, içerden bir bakış açısıyla, ele almayı amaçlıyor.
Farklı araştırma deneyimlerini bir araya getirmeyi hedefleyerek Türkiye’de ilk olma niteliği taşıyacak olan kitap;
antropologların etnik-dinsel kimlikleri, toplumsal cinsiyetleri, siyasal tercihleri, yaşadıkları fiziksel-duygusal güçlükler ve etik kaygılar gibi konunun bireysel boyutunun yanısıra, araştırmayı etkileyen bürokratik ve ekonomik engeller, iletişimsel ve teknik sorunlar gibi konuları da tartışmaya açacak.
ALAN ARAŞTIRMASI DENEYİMLERİ
Kitap Makalesi Çağrı Metni
Sosyal Antropoloji kapsamında çalışmalar yapan araştırmacılar, yazılı olarak sıklıkla dile getirmeseler de, araştırmalarını gerçekleştirirken küçüklü büyüklü birçok sorun yaşarlar. Bu sorunların bazıları araştırmanın ilerleyişini etkileyip yönünü değiştirebilir. Çoğu zaman çalışmayı antropolojik yapan da bu kontrol dışı dönüşler ve ilerlemelerdir. Araştırmacılar, çalışmanın içeriği ve sınırları, teorik alt yapısı ve metodolojik çerçevesini hazırladıktan sonra kendilerini hazır hissederek “alana çıksalar” da, “alandaki insanlar” araştırmacılarla, farklı şekillerde açıklanabilecek bir diyalog içine girer ve araştırmacılar, alandan antropolojik bilginin çok daha fazlasıyla dönerler. Araştırmanın sonuna gelinip masa başına oturulduğunda bile, bu etkiler devam edebilir.
Araştırmacılar, alan araştırması sırasında –hatta öncesinde ve sonrasında- etnik, dinsel veya ulusal kimlikleri, toplumsal cinsiyetleri ve sınıfları gibi özellikleri; çalıştıkları toplulukla siyasal, dinsel, ekonomik farklılıkları gibi nedenlerle sorunlar yaşarlar. Uyum, dil ve iletişim sorunlarının yanı sıra teknik sorunlar, deneyimsizlik, bürokrasi, hatta güvenlik problemleriyle de başa çıkmak zorunda kalırlar. Kimi antropologlar maddi yetersizlikler ya da başka olumsuz şartlar nedeniyle kendi bölgelerinde ve ülkelerinde araştırma yapmakla sınırlı kalırken, bunları aşabilenler bu kez ulus devlet duvarıyla karşılaşırlar. Yaşanan bütün bu sorun ve çatışmaların kaleme alınmasında halen tartışmalı bir süreç yaşayan Türkiye’deki sosyal antropoloji çalışmaları, araştırmalar kadar araştırmacıların hayata dair görüşlerini, davranışlarını, günlük yaşamda karşılaştıkları sorunları, ikilemleri, mücadele etmek zorunda kaldıkları önyargıları, yalnızlık ve hayal kırıklıklarını da ele almalıdır. Türkiye’deki sosyal antropoloji çalışmalarına bakıldığında, çoğunluğun kendi etnik veya dinsel grupları içinde araştırma yaptıkları, “öteki”ne gitmek yerine, dahil veya yakın oldukları grupları alan olarak tercih ettikleri de görülmektedir. Bu durum, dahil olunan topluluğu araştırmak, kendini ötekileştirme zorunluluğu, ideolojik ve kültürel motivasyonlar gibi sorunları da akla getirmektedir. Finansal sorunların da eşlik ettiği bu süreçler içinde araştırmacılar, bu kez bir araştırmacı kimliğiyle yukarda sözü edilen problemlerle karşılaşırlar. Araştırmacıların masa başındaki halleri, alan çalışmalarının özel hayatlarına yansıması, siyasal, dinsel veya geniş anlamda sosyal ilişki ve düşüncelerindeki etkileri de, araştırmanın detayları gibi duran ancak hiç de öyle olmayan noktalardır.
Oysa, antropologların birbirleriyle sık sık paylaştıkları bu “araştırma anıları,” yine bir antropoloji perspektifiyle kağıda dökülebilir. Bu tip bir çalışma, birçok konuyu açıkça konuşulur ve tartışılır hale getireceği gibi, ilerdeki araştırmacılara da yol gösterecektir. Her şeyin ötesinde antropologların, alan çalışmalarını çok daha sağlam ve çok boyutlu bir bakış açısıyla ele almalarını da sağlayacaktır.
Özetle bu çalışma, tüm bu süreçlerin, yani araştırma öncesinde, sırasında ve sonrasında oluşan, olumlu ya da olumsuz “anıların”, bir başka deyişle, “katkıların,” “başarıların,” “hataların” ve “acıların” peşindedir. Çesitli temel ana ve alt başlıklar aşağıdaki şekilde belirlenebilir. Bu çerçeveyi genişletmek mümkündür:
1. Araştırma öncesinde ve sırasında karşılaşılan sorunlar
a. Konu, alan, sorunsal ve metodun belirlenme süreci
b. Araştırma grubuyla yaşanan iletişim sorunları
c. Uyum sorunları / psikolojik stres
d. Bürokratik sorunlar (araştırma izni, vize vs.)
e. Teknik sorunlar (fotoğraf ve video çekimi, ses kaydı vb.)
f. Deneyimden kaynaklı sorunlar
g. Dil sorunları (şive, lehçe vb. dahil)
h. Güvenlik sorunları
i. Etikle ilişkili zorluklar
j. Hassas konuların çalışılmasında karşılaşılan politik ve duygusal sorunlar
k. Kendi kültüründe ya da farklı bir kültürde alan çalışması yapmanın zorlukları.
l. Etnografik bilgiye ulaşımda çıkabilecek problemler (emik-etik kategoriler, going native vb.)
a. Konu, alan, sorunsal ve metodun belirlenme süreci
b. Araştırma grubuyla yaşanan iletişim sorunları
c. Uyum sorunları / psikolojik stres
d. Bürokratik sorunlar (araştırma izni, vize vs.)
e. Teknik sorunlar (fotoğraf ve video çekimi, ses kaydı vb.)
f. Deneyimden kaynaklı sorunlar
g. Dil sorunları (şive, lehçe vb. dahil)
h. Güvenlik sorunları
i. Etikle ilişkili zorluklar
j. Hassas konuların çalışılmasında karşılaşılan politik ve duygusal sorunlar
k. Kendi kültüründe ya da farklı bir kültürde alan çalışması yapmanın zorlukları.
l. Etnografik bilgiye ulaşımda çıkabilecek problemler (emik-etik kategoriler, going native vb.)
2. Alan araştırması ve araştırmacının kimliği
a. Etnik kimlikleri
b. Dinsel kimlikleri (mezhepleri, fikirleri vb. dahil)
c. Toplumsal cinsiyetleri
d. Ulus kimlikleri
e. Sınıfları
f. Araştırmacı ve birey olarak üstlenilen sosyal roller ve bu rollerin muhtemel çakışmaları
a. Etnik kimlikleri
b. Dinsel kimlikleri (mezhepleri, fikirleri vb. dahil)
c. Toplumsal cinsiyetleri
d. Ulus kimlikleri
e. Sınıfları
f. Araştırmacı ve birey olarak üstlenilen sosyal roller ve bu rollerin muhtemel çakışmaları
3. Araştırmacının yaşamındaki her türlü değişim
a. Hayata dair görüşler (dünya görüşü, önyargılar, hayal kırıklıkları vb.)
b. Siyasal görüşler
c. Dinsel görüşler
a. Hayata dair görüşler (dünya görüşü, önyargılar, hayal kırıklıkları vb.)
b. Siyasal görüşler
c. Dinsel görüşler
Bu başlıklardan bir ya da birkaçını kapsayan, deneyimlerinizi, gözlemlerinizi ve kendinize ilişkin değerlendirmelerinizi içeren ve yaşadığınız zorlukları aktaran bir yazıyı gönderebilirsiniz. Editörlerin seçeceği yazılarla oluşturulacak bu çalışma, ana temaya ilişkin bir giriş yazısı ve genel bir değerlendirmeye yer veren kısa bir sonuç yazısıyla tamamlanacaktır. Çalışmayı derleyecek olan editörler, yazarların istekleri doğrultusunda bazı konuları açmalarını isteyebilirler. Referanslar konusunda da yazarlara yayınlar önerebilirler. Yine yazarların onayına sunulmak şartıyla, kelime ya da cümlelerde değişiklikler talep edebilirler.
Yayımlanacak yazıların seçilmesi için, bir özetle değerlendirme süreci belirlenmiştir. Bu nedenle yayına katılmak isteyen yazarların öncelikle yazacakları makaleye ilişkin bir özet göndermeleri gereklidir.
Özetlerin gönderilmesi için son tarih: 31 Mart 2012 (yaklaşık 350 kelime)
Kabul edilen özetlerin bildirilmesi: 2 Mayıs 2012
Yazıların teslimi için son tarih: 30 Eylül 2012
İletişim için:
Z. Nilüfer Nahya e-mail: Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
Rabia Harmanşah e-mail: Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
Kabul edilen özetlerin bildirilmesi: 2 Mayıs 2012
Yazıların teslimi için son tarih: 30 Eylül 2012
İletişim için:
Z. Nilüfer Nahya e-mail: Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
Rabia Harmanşah e-mail: Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.